Katastrofa „Heweliusza” wciąż budzi pytania. Skojarzeń ze Smoleńskiem nie sposób uniknąć | Większa woda

Zdjęcie: Netflix


32 lata temu na Bałtyku zatonął prom „Jan Heweliusz”, zginęło 56 osób. Przywołujący tę katastrofę serial Netflixa to zrealizowany z rozmachem dramat katastroficzno-sądowy z Polską na ławie oskarżonych. Serialowy kapitan Andrzej Ułasiewicz, kreowany przez Borysa Szyca ze specjalnie wykonaną, wodoodporną łysinką, w nagranej na automatyczną sekretarkę wiadomości dla żony – ostatniej, jak się okaże – mówi, iż wychodzą w morze spóźnieni. Na Bałtyku strasznie buja, uderzyli w nabrzeże i „teraz chłopaki próbują naprawić to, co żeśmy uszkodzili”. „Nie lubię pływać »Hewelkiem« w takich warunkach” – stwierdza. „Mieli naprawić napęd, ale zdaje się gówno zrobili” – dodaje, po czym zapewnia, iż kupił córce batony Daimy i prosi o nagranie „Listy przebojów Trójki”: „czysta kaseta jest przy koszyczku”. „Całusy, buziaki i się widzimy za pięć dni” – kończy. W tle słychać wołanie, iż czas ruszać. W Świnoujściu wieje porywisty, lodowaty wiatr.

Polskie prognozy pogody na noc z 13 na 14 stycznia 1993 r. zapowiadały zwyczajowe o tej porze roku na Bałtyku 6–7 stopni w 12-stopniowej skali Beauforta. W tym czasie brytyjskie media przestrzegały swoich rodaków przed idącym z północy nad Bałtyk huraganem. Ostatecznie prędkość wiatru wyjdzie poza skalę Beauforta, czyli będzie wiało ponad 117 km/h, a fale będą osiągać wysokość 5–7 m. Do tego ulewa i piana morska w powietrzu, uniemożliwiające naoczne ocenienie położenia statku, gdy przyrządy nawigacyjne szwankowały, zalewane i łapiące słony aerozol.

Tej nocy na Bałtyku było jednak wiele statków, w tym promy pasażerskie. Co zdecydowało o tym, iż „Heweliusz” – w przeciwieństwie do innych – nie dopłynął bezpiecznie do portu? W serialu pada fraza „bękarci statek”, scenarzyści przywołują szereg wad konstrukcyjnych, które fatalnie wpływały na stateczność: zbyt wysoko położony punkt ciężkości, zalanie betonem górnego pokładu, awaryjny system antyprzechyłowy.