Kulturalny planer 09/2025

Teraz ręka w górę: kogo udana wystawa skłoniła do ustawienia nowej tapety w telefonie? Komu zapętlony na słuchawkach letni banger umilił gotowanie obiadu? A kto po obejrzeniu filmu na Docsach zaczął wspierać akcje lokalnych aktywistów? Kultura może bawić, otwierać oczy, inspirować do działania. Ale ma jeszcze jedną tajną moc: bywa ratunkiem w chwilach, gdy wszystko inne zawodzi. Nieraz tego doświadczyłem (ostatnio słuchającNice To Each OtherOlivii Dean– polecam szczególnie tekst). Stale utwierdzają mnie w tym przekonaniu również bohaterowie i bohaterkiapteczki.

Nie przegap: Premiera Pisma. Szkoły kontra telefony – troska o młodych czy hipokryzja dorosłych?

Dlatego jak co miesiąc zachęcam was do kulturalnych aktywności. Dzięki nim nie tylko miło spędzicie czas, dowiecie się czegoś nowego o świecie i zyskacie pretekst do ideowych dyskusji w gronie znajomych, ale także będziecie mogli wyposażyć się w narzędzia do samopomocy. W końcu kto wie, co i kiedy stanie się „lekiem na całe zło” (albo chociaż na drobne bolączki codziennego9 to 5).

Niezapomnianych wrażeń!

KINO

Moi synowie

Galapagos Films, kina studyjne w Polsce

premiera 5 września

Jeśli miałbym wskazać najmocniejszy dla mnie punkt tegorocznychNowych Horyzontów, byliby to właśnieMoi synowie(uprzedzając wątpliwości niektórych –Sirātwciąż przede mną). Najnowszy film sióstrDelphineiMuriel Coulin– adaptacja książkiCe qu’il faut de nuitLaurenta Petitmangina– to przejmująca opowieść o rodzinie (przywodząca na myśl autofikcyjne powieściÉdouarda LouisaiAnnie Ernauxczy esejeDidiera Eribona). Precyzyjnie diagnozuje ułomności systemu, wskazuje ideowe przyczyny rosnących w siłę ruchów ekstremistycznych oraz konsekwencje poddania się ich narracji. Największą siłą filmu są jednak kreacje aktorskie. Louisa, przygotowującego się do studiów na paryskiej Sorbonie, graStefan Crepon. W Fusa, uwiedzionego retoryką skrajnej prawicy, wciela się genialnyBenjamin Voisin. Ojcem braci jest zaś – nagrodzony za tę rolę na festiwalu w Wenecji –Vincent Lindon. To właśnie jego monolog w jednej z ostatnich scen filmu został w mojej głowie na długo po wyjściu z kina.

więcej:galapagosfilms.pl

SZUKA

Boznańska. Kameralnie

Muzeum Narodowe, Kraków

5 września – 2 listopada

Część z was pewnie wie, iż mam słabość do malarstwa epokifin de siècle’u(zainteresowanych tematem odsyłam do mojego esejuNa Północy bez zmian? Jak sztuka kształtuje myślenie o wnętrzach, który ukazał się dwa lata temu przy okazji wystawyPrzesilenie. Malarstwo Północy 1880–1910w Muzeum Narodowym w Warszawie). Tym bardziej cieszy mnie więc fakt, iż patronką 2025 roku zostałaOlga Boznańska. A gdzie najlepiej celebrować dziedzictwo artystki, jeżeli nie w jej rodzinnym mieście? W Muzeum Narodowym w Krakowie czeka na was ponad 60 obrazów malarki: od najbardziej rozpoznawalnych portretów po pejzaże i martwe natury. Ale to nie wszystko. Organizatorzy zachęcają, by nie tylko oglądać dzieła artystki, ale też zanurzyć się w jej świat. Stanie się to możliwe dzięki prezentowanym na wystawie przedmiotom będącym własnością Boznańskiej (należą do nich między innymi książki, ubrania i listy). Wypatrujcie oprowadzań kuratorskich.

więcej:mnk.pl

SZTUKA

Drwal. Historie o męskości

CK ZAMEK, Poznań

6 września – 30 listopada

O końcu męskości, jaką dotychczas znaliśmy, i nowych jej odsłonach pisał już na naszych łamachWojciech Śmieja(zachęcam też do lektury jego książkiPo męstwie, która ukazała się w ubiegłym roku nakładem Wydawnictwa Czarne). Teraz przyszła pora, by sprawdzić, jak (post)męskość w odniesieniu do genderowych mitologii i kulturowych stereotypów interpretują twórcy i twórczynie sztuk wizualnych. Punktem wyjścia dla tych narracji stanie się postać Wilhelma II Hohenzollerna, zwanego drwalem z Doorn, a przestrzenią refleksji – Zamek Cesarski w Poznaniu, dawna rezydencja cesarza i ówczesny symbol jego polityki kolonialnej oraz niemieckiego militaryzmu.

Na wystawie zobaczymy między innymi prace

Wyświetl ten post na Instagramie

Ernesta Borowskiego

,

Wyświetl ten post na Instagramie

Krystiana Daszkowskiego

,Doroty Nieznalskiej,Karola RadziszewskiegoiIzy Tarasewicz. Całemu wydarzeniu towarzyszy program działań społeczno-edukacyjnych. Ja najbardziej czekam na debatęMęskość – kontynuacje i zerwania, którą moderować będzie wspomniany już Wojciech Śmieja.

więcej:ckzamek.pl

MUZYKA

21. Festiwal Skrzyżowanie Kultur

Teatr Dramatyczny, Warszawa

12–14 września

Jak co roku, już od ponad 20 lat, Warszawa na kilka dni stanie się centrum muzyki świata. Podczas tegorocznego Festiwalu Skrzyżowanie Kultur w Teatrze Dramatycznym wystąpią między innymi: ormiańska formacjaThe Naghash Ensembleprezentująca pieśni ludowe oparte na poezji średniowiecznego mistyka Mkrticha Naghasha, kurdyjski zespół Adel Naderi & Hawraman słynący z transowego brzmienia inspirowanego kulturą regionu Hawraman, muzyczna diwa z Afryki Zachodniej

Wyświetl ten post na Instagramie

Oumou Sangaré

oraz legenda pustynnego bluesa, przedstawiciel społeczności Tuaregów z Nigru –Bombino(to właśnie na jego występ czekam najbardziej).

Niebawem na naszych łamach przeczytacie też, co muzyk trzyma w swojej podręcznej apteczce. A w międzyczasie polecam waszej uwadze jego ostatni studyjny albumSahel.

więcej:estrada.com

KINO

Downton Abbey. Wielki finał

United International Pictures, kina w całej Polsce

premiera 12 września

W ciągu 15 lat od premiery pierwszego odcinka kultowej brytyjskiej serii telewizyjnej autorstwaJuliana Fellowesadowiedzieliśmy się, czym adekwatnie jest weekend, iż każdy dzień to walka z Amerykanami, a pesymizm to cecha wyjątkowo mieszczańska. Kobieta zaś może być tak uparta, jak tylko zechce, natomiast unikanie osób, których nie darzy się sympatią, jest dziecinnie proste – prawdziwym wyzwaniem bywa za to unikanie przyjaciół.

Skrzydlate słowaMaggie Smith(zmarłej w zeszłym roku), wcielającej się w hrabinę wdowę Grantham, choćby jeżeli nie trafią do zbioru cytatów przydatnych na maturalnych …