Muzeum Miejskie w Bieruniu wydało album pt. „Bieruńskie kapliczki i ich tajemnice”, autorstwa etnografki dr Marii Lipok-Bierwiaczonek. Pojawiały się najczęściej przy drogach. Ci, którzy je fundowali chcieli w ten sposób podziękować Bogu, często za uratowanie życia lub zdrowia. Powstawały też jako jako symbol wiary, forma modlitwy o potrzebne łaski czy znak pamięci o ważnych wydarzeniach. Kapliczki i krzyże to polska tradycja, która zajmuje szczególne miejsce również w górnośląskim skarbcu kulturowym.
29 sierpnia w Kinoteatrze „Jutrzenka” w Bieruniu odbyło się spotkanie autorskie z dr Marią Lipok-Bierwiaczonek. Rozmowę poprowadziła Beata Tomanek, dziennikarka Radia Katowice. Bieruńskim przydrożnym krzyżom i kapliczkom poświęciła ona jeden z odcinków audycji „Czy to prawda, że…?” W spotkaniu autorskim wzięli udział także Marcin Nyga – historyk sztuki i muzealnik oraz dr Wojciech Schäffer – dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach.
Spotkanie autorskie z Marią Lipok-Bierwiaczonek (druga z prawej); fot. Muzeum Miejskie w BieruniuTak o książce Marii Lipok-Bierwiaczonek, wydanej przez Muzeum Miejskie w Bieruniu, napisał Marcin Nyga: „Autorka nie tylko opisuje poszczególne obiekty, oferuje czytelnikowi dużo więcej: pionierską wyprawę w słabo znane, a często zapomniane obszary historii Bierunia. Bazując na dawnych mapach i planach, dokonuje rekonstrukcji nieistniejącej już, historycznej topografii. Sięga do przekazów ustnych, wyciąga na światło dzienne zapomniane dokumenty. Z iście detektywistycznym zapałem z gąszczu hipotez wydobywa twarde i pewne fakty”.
Dr Wojciech Schäffer dodaje: „To wielkie szczęście dla ziemi pszczyńskiej i Górnego Śląska, iż mamy tak wnikliwą i zaangażowaną osobę jak dr Maria Lipok-Bierwiaczonek. Dzięki jej badaniom terenowym, rozmowom, kwerendom źródłowym oraz zdjęciom dysponujemy dziś ogromną wiedzą na temat krzyży przydrożnych i kapliczek. Dotyczy to również obiektów zlokalizowanych na terenie miasta Bierunia i okolicy. Publikacja stanowi kompendium wiedzy na ten wpisany w śląski krajobraz temat. Skłania do refleksji, niesie odpowiedź (czasem hipotezę) i stanowi inspirację do wyjścia na drogi, dróżki i pagórki, aby przekonać się na własne oczy o naszym wspólnym dziedzictwie”.
GDZIE MOŻNA KUPIĆ KSIĄŻKĘ:
Publikację w cenie 60 zł można kupić w Kinoteatrze Jutrzenka (ul. Spiżowa 4) oraz w Księgarni Cygnus (Rynek 8). Istnieje również możliwość nabycia książki drogą wysyłkową. Wystarczy napisać e-maila na adres: [email protected] lub zatelefonować pod numer: 32 783 46 92.
O AUTORCE:
Dr Maria Lipok-Bierwiaczonek urodziła się w 1950 roku Mikołowie, od ósmego roku życia mieszka w Tychach. Ukończyła etnografię na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1984 roku uzyskała na Uniwersytecie Śląskim tytuł doktora nauk humanistycznych z socjologii. W latach 1985-2004 kierowała Działem Etnografii w Muzeum Śląskim w Katowicach, w 2004 roku organizowała od podstaw Muzeum Miejskie w Tychach, została jego dyrektorem. Od dziesięciu lat na emeryturze.
Dr Maria Lipok-Bierwiaczonek przy kamiennym krzyżu na ul. Krakowskiej; fot. Piotr Dawidko/ UM BieruńAutorka wystaw muzealnych oraz wielu książek i artykułów poświęconych dziedzictwu kulturowemu Górnego Śląska, folklorowi i sztuce ludowej. Napisała m.in. książkę „Tychy Kapliczki i krzyże przydrożne”. Bieruniowi poświęciła publikację „O kulturze ludowej Bierunia i życiu codziennym mieszkańców” (Bieruń 1991) i rozdział „Dziedzictwo kultury ludowej” w dziele „Bieruń. Monografia historyczna” (Bieruń 2007).
Jurorka Olimpiady Wiedzy o Górnym Śląsku (przez trzynaście edycji), konkursów i festiwali folklorystycznych, w tym Festiwalu Folkloru Górali Polskich, od 2016 roku w jury Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych, odbywających się w ramach Tygodnia Kultury Beskidzkiej.
(JJ)
